Waar moet een instructievideo aan voldoen? – 10 geboden van instructievideo’s
Auteur
Monique van der Wal
Dankzij toenemende technische mogelijkheden en de behoefte van mensen om snel bijgepraat te worden, is de instructievideo zeer populair geworden. In een goede video leg je kort en bondig een bepaalde materie uit, van een introductie over het bedrijf waar je werkt tot de werking van een machine of digitale oplossing. Je kunt overal een instructievideo over maken, maar wat is precies een goede video? In deze blog gaan we die vraag beantwoorden, aan de hand van onze tien geboden.
1. Gij zult een duidelijke leerdoelstelling formuleren
Een instructievideo kun je zien als een kort verhaal met één centrale vraag: wat moet de kijker na deze video weten of kunnen? Het is dus zaak om een duidelijk leerdoel te formuleren. Dit doel is gericht op één onderwerp of handeling, met een component om te toetsen of het begrepen is en de relevantie van het grotere geheel van de e-learning.
Een voorbeeld van een goed leerdoel is: “Na deze video weet je hoe je een heftruck bedient.” Door dit doel expliciet te benoemen aan het begin van de video weet de kijker wat er verwacht wordt en wat de bedoeling is. Door de instructievideo interactief te maken, kun je testen of de boodschap begrepen is.
2. Gij zorgt voor korte, behapbare inhoud
Een lange video heeft als risico dat de kijker de aandacht verliest. Instructievideo’s moeten lekker kort zijn, en daarom is het zo belangrijk om te focussen op één onderwerp per video. Het sleutelwoord hierbij is ‘microlearning’. Je schotelt de cursist kleine brokken leerinhoud voor, die direct toegepast kunnen worden. Het is beter om drie korte video’s te hebben dan één lange.
Complexe onderwerpen met meerdere lagen kun je in delen opknippen. Vermijd overbodige informatie of omwegen, maar ga rechtstreeks op het doel af.
3. Gij kiest voor een didactische opbouw
Nu zijn er meerdere manieren om een instructievideo op te bouwen, maar een logische en didactische structuur is essentieel. In de introductie wordt duidelijk gemaakt wat er geleerd gaat worden en waarom dit belangrijk is. Daarna volgt de demonstratie of uitleg, waarbij stap voor stap in beeld te zien is hoe de handeling eruitziet. Via presentatietekst, voice-over of ondertiteling wordt extra uitleg gegeven.
Tot slot volgt een samenvatting of een herhaling. Centrale vragen daarbij zijn: wat is er gezien en wat moet er onthouden worden? Een goede optie is om de cursist een opdracht te laten uitvoeren waarbij het zojuist geleerde wordt toegepast.
Dit lijkt misschien veel, maar deze punten kun je makkelijk in een video van een tot anderhalve minuut stoppen.
4. Gij zorgt voor een heldere voice-over of spreker
Het is killing als de voice-over of presentator nauwelijks te verstaan is. De gesproken uitleg is namelijk de sleutel tot succes. De voice-over en/of presentatie moet duidelijk en rustig zijn, zonder monotoon te klinken. Eenvoudig taalgebruik is ook belangrijk. Shakespeare-teksten zijn voor het theater en niet voor in een instructievideo.
Overmatige vaktaal of jargon werken ook niet goed, tenzij termen eerder zijn uitgelegd. De toon is eveneens belangrijk, deze moet passen bij de cursisten die worden aangesproken.
5. Gij zorgt voor een sterke visuele ondersteuning
Beeld is een uiterst krachtig element, mits het goed wordt ingezet. In een instructievideo moet beeld geen afleiding zijn, maar een aanvulling op de uitleg. Wat is een goed beeld? Schermopnames of demonstraties van handelingen die worden uitgevoerd zijn een voorbeeld, net als grafieken, schema’s of animaties om complexe zaken te verduidelijken.
Het is belangrijk dat cursisten niet te veel tegelijk op het scherm zijn. Dan weten ze niet meer waar ze moeten kijken en komt de boodschap niet goed over. Hoe minder ruis er is, hoe beter het brein zich kan focussen op wat belangrijk is.
6. Gij zorgt voor een goede technische kwaliteit
Het zesde gebod is een vanzelfsprekende, maar toch benoemen we deze. Wazig beeld en schokkerig geluid zorgen niet alleen voor irritatie, maar halen het doel van de instructievideo onderuit.
Onder goede technische kwaliteit verstaan we uitstekend beeld, een goede microfoon met kraakhelder geluid, een kundige montage en ondertiteling voor toegankelijkheid en beter begrip. Muziek is een optie, op voorwaarde dat het niet afleidt en een toevoeging is.
7. Gij zorgt voor een interactief element (indien mogelijk)
Er zijn video’s die puur zenden en waarbij de kijker onderuitgezakt de informatie tot zich neemt. Wat ons betreft zijn de beste instructievideo’s interactief. Dit verhoogt de betrokkenheid en niet te vergeten de amusementswaarde.
Het toevoegen van vragen werkt goed, om te checken of de informatie goed is overgekomen. De cursist kan pas verder als de vraag juist is beantwoord. Bij een fout antwoord volgt extra uitleg.
Actieve verwerking leidt tot beter begrip én onthouden.
8. Gij zult de e-learning toegankelijk maken voor iedereen
Wat bedoelen we met toegankelijkheid? Dat iedereen de video moet kunnen volgen, ook mensen die hier soms iets meer uitdaging mee hebben. Dat betekent dat instructievideo’s zijn voorzien van ondertiteling, goed leesbaar zijn en een duidelijke voice-over hebben.
Een combinatie van spreektaal en visuele uitleg is perfect. Een goede instructievideo is niet alleen afhankelijk van of audio of beeld.
9. Gij zult de video testen met de doelgroep
Het is de bedoeling dat de kijker iets opsteekt van de instructievideo. Hoe kom je daarachter? Precies, door te testen. Door enkele gebruikers om feedback te vragen, wordt duidelijk of de boodschap inderdaad overkomt.
Hoewel de echte testfase is afgerond als de e-learning live staat, kan er ook daarna nog getest worden, door kennis te meten voor en na de video. We hebben het al meer gehad over het integreren van vragen, dat is ook nu het geval.
10. Gij maakt de instructievideo deel van een groter leerproces
Een instructievideo is geen losstaand product, maar een belangrijk onderdeel van een leerpad. Vaak is een instructievideo onderdeel van een e-learning, en de video dan ook moet aansluiten bij de voorkennis van de cursist, de opdrachten die erbij horen en theorie en teksten uit de e-learning. Verwijs in de e-learning naar de video als ondersteunend materiaal, en andersom. Maar ook als losse video, bijvoorbeeld als installatie-introductie, zal deze altijd onderdeel zijn van een breder support-pakket. Want hoe goed een instructievideo ook is, een zwaluw maakt – helaas – nog geen zomer.
