Onbeperkte creativiteit met artificial intelligence
Auteur
Roland Guijs
Datum
17 oktober 2022
Leesduur
3 minuten
Thema's
Het is alweer ruim vijftig jaar geleden dat een vrouwhoge stapel papier de broncode van de navigatiesoftware voor de Apollo missie omvatte (in de afbeelding hieronder staat de afdelingsdirecteur Margaret Hamilton ernaast).
In de decennia die volgden zijn computers in een hoog tempo intelligenter geworden. En compacter. Want waar in 1943 de CEO van IBM nog claimde dat er ‘wereldwijd maar een markt is voor maximaal 5 computers’ (Lexology), heeft inmiddels de halve wereldbevolking een computer in z’n broekzak. En waar computers van oudsher doen wat je ze vroeg, worden ze tegenwoordig intelligenter en zelfstandiger. Maar kunnen we deze intelligentie ook inzetten als creativiteit?
Wat is intelligentie?
Volgens het toonaangevende Amerikaanse woordenboek Merriam-Webster kan intelligentie worden omschreven als ‘het vermogen om te leren, te begrijpen en om te gaan met nieuwe situaties’ (Merriam-Webster). En het is precies dat wat computers steeds beter kunnen. En ook waar we als mens steeds minder bij stil staan. Zo gaat Siri, de virtuele assistent als sinds de iPhone 4s mee. En waar het in 2011 nog wat onwennig was om aan je telefoon, letterlijk, te vragen iets te doen, is spraakherkenning tegenwoordig volledig ingeburgerd. Er wordt dan ook niet meer raar opgekeken als je bij binnenkomst in huis een paar commando’s roept en de lampen aangaan, de gordijnen dicht en de muziek aan.
Midjourney
Zoals met bijna alles, gaat iets pas echt tot de verbeelding spreken als het visueel wordt. Zo ook met artificial intelligence. In 2021 werd DALL-E gelanceerd, een AI-programma dat op basis van woorden een unieke afbeelding creëert. De interesse hiervoor was redelijk beperkt, mede omdat je niet zo makkelijker een resultaat krijgt. Deze zomer is Midjourney gelanceerd, en deze online tool geeft een mooi inkijkje in de toekomst. Je voert een aantal termen in, en de machine gaat hier een afbeelding van construeren. Dat kan een afbeelding zijn van Trump in neoklassieke stijl, een onderwater McDonalds of Van Gogh’s Aardappeleters die naar Netflix kijken. Creativiteit kent geen limiet, iets dat een rondje op Google ook bewijst. Op basis van de termen worden er 4 suggesties gegenereerd, waarop er weer door geïtereerd kan worden. De charme ervan; je gooit er een aantal termen in en er komt een afbeelding uit, is meteen ook de zwakte. Bij artifical intelligence kan er alleen naar de in- en output gekeken worden, alle stappen ertussen zijn een blackbox.
Mijn eerste poging in Midjourney om een futuristische brug in neoklassieke stijl te creëren.
Kans of bedreiging?
En dit is precies dat wat de discussie tussen kans en bedreiging zo interessant maakt. Vanuit een creatief oogpunt biedt een platform als Midjourney oneindige mogelijkheden en is daarmee een bron van inspiratie. Maar juist doordat het beperkt controleerbaar is, maakt de praktische toepassing beperkt. Bijvoorbeeld in het visualiseren van technische producten, komt het juist op de details en nuance, waarbij het werken met een blackbox juist niet handig is. De ontwikkeling van artificial intelligence an sich is een zeer interessante en relevante. Zoals al eerder genoemd is preventief onderhoud een prachtige toepassing, maar bijvoorbeeld ook het optimaliseren van constructies of de legio mogelijkheden in de medische sector. Een regelmatig gehoord argument is de vrees dat slimme machines de bezigheden van de mens gaat overnemen, en daardoor banen wegdrukt. Echter, als we iets kunnen leren van de huidige arbeidstekorten, is het wel dat technologische vooruitgang zeker niet synoniem staat aan minder vraag naar menselijke inbreng.